Các loại chất liệu mới trong thời trang

Tảo biển, tơ nhện và nấm – Những vật liệu định hình thời trang tương lai.

Vì chúng ta đang bước vào một giai đoạn tiếp theo của quá trình đổi mới nền công nghiệp, việc tìm hiểu sâu hơn các loại vải công nghệ sinh học mà trong tương lai có thể sẽ là những chất liệu chủ chốt trong tủ quần áo của chúng ta là một việc hữu ích. 

Thời trang sẽ như thế nào trong năm 2042? Thông thường, các xu hướng sẽ được tuần hoàn trong vòng 20 năm, có thể đó sẽ là lúc mà chúng ta đang sở hữu một chiếc áo choàng lounge slouchy. Như cách mà chúng ta đang khai thác tính thẩm mỹ của kỷ nguyên Y2K, khi giới trẻ tương lai tìm hiểu về phong trào loungwear của những tháng năm thời đại dịch toàn cầu để lấy cảm hứng cho tủ đồ của họ, họ sẽ không thể bỏ qua những chiếc quần sweatpants, hoodies và UGG Boots. 

Tuy nhiên, chất liệu làm nên những items đó có thể sẽ thay đổi theo thời gian. Các vật liệu sinh học, bền vững đang được sử dụng trong ngành thời trang hiện nay bao gồm bã cà phê, da xương rồng, rong biển và vỏ hành tây. Nguyên nhân của sự thay đổi này là tác động tiêu cực của bông cotton đối với môi trường và cả người dân trồng cây bông đã được ghi nhận rõ ràng. Đồng thời, polyester và nylon cũng đáng chú ý do hoá chất độc hại được thải vào khí quyển trong quá trình sản xuất (chưa kể đến việc chúng phải mất hàng thế kỷ để phân huỷ). Thay vào đó, vẫn có những nhà sáng tạo như NTK Stella McCartney đang đóng góp sức mình vào phòng thí nghiệm để tạo nên một loại chất liệu từ tơ nhện. Và NTK nổi tiếng người London – Alice Potts còn chuyển sang chính cơ thể con người để khai thác những tinh thể mồ hôi lấp lánh để tạo ra những bộ quần áo và phụ kiện độc đáo mang hình dáng như những hốc tinh thể thô sơ.

Ngay cả tầng lớp thời trang cao cấp cũng đang để tâm đến vấn đề này, như Hermès đang nghiên cứu phát triển loại chất liệu da thay thế làm từ nấm và đã mất 2 thế kỷ để nhận ra đây là loại da tối ưu nhất có thể chi trả được. Hằng năm khoảng 430 triệu con bò bị giết mổ lấy da để đáp ứng kịp nhu cầu của người tiêu dùng, đây có lẽ là tin tức gây chấn động nhất cho đến năm 2025.

Là một ngành luôn biến đổi liên tục và nhanh chóng, nhưng thời trang đã chậm chạp trong việc tiếp nhận khái niệm bền vững. Nhưng cuối cùng cũng đã có một sự thức tỉnh trong ngành rằng việc đổi mới chất liệu vải không phải là chuyện viển vông nữa mà là một điều chắc chắn phải xảy ra. 

CHẤT LIỆU DA LÀM TỪ SỢI NẤM

Thời kỳ của nấm đã đến. Psilocybin (hợp chất quan trọng nhất có trong nấm) đã được ứng dụng trong việc tạo ra một loại thuốc chữa trị chứng trầm cảm. Ngoài ra, ngày nay nấm cũng đang mọc lên trong các sàn diễn thời trang. Bí kíp cho những BTS cao cấp với chi tiết lamella bồng bềnh của Iris Van Herpen và Jonathan Anderson  đã cho ra mắt gần đây là những chất liệu khiêm tốn từ nấm.

Các nhà khoa học và kỹ sư hàng đầu thế giới tại Bolt Threads là những người tiên phong trong việc phát triển Mylo – một loại sản phẩm da thay thế làm bằng da nấm. Để tạo được thành phẩm, các tế bào sợi nấm được nuôi dưỡng bằng hợp chất hữu cơ bao gồm mùn cưa trong môi trường kiểm soát nhiệt độ. Nhanh chóng sẽ có một lớp bọt phát triển từ hợp chất đó, sau đó được xử lý để trở thành các tấm mỏng, mềm giống như vỏ cây sồi. Từ đó, các chất liệu được ủ và chuyển đến các xưởng chú trọng vào phát triển bền vững để nhuộm màu cho da mà không sử dụng các hoá chất độc hại. Toàn bộ quá trình này chỉ mất từ hai đến bốn tuần – so với hai đến ba năm để nuôi một con bò để lấy da.

Stella McCartney lần đầu tiên công bố một chiếc túi nguyên mẫu được làm thủ công từ Mylo vào năm 2018. Và cả nhà mốt nổi tiếng Hermès ở Paris gần đây đã ra mắt sản phẩm túi tote ‘da nấm’ của riêng mình, có sự hợp tác với công ty khởi nghiệp MycoWorks trụ sở tại San Francisco. Năm ngoái hàng loạt các công ty như McCartney, adidas, Lululemon và tập đoàn xa xỉ Kering đã đầu tư khoản tiền ‘khủng’ cho việc phát triển sản phẩm từ Mylo. Gucci, Balenciaga và Bottega Veneta cũng không thể đứng ngoài cuộc trong những năm tới.

TẢO BIỂN

Rất có thể bạn đã từng nghe đến sản phẩm làm từ tảo biển của nhà Yeezy – được sáng lập bởi Kanye West. Năm 2019, anh ta đã cho ra mắt đôi giày thể thao đầu tiên được tạo từ sinh vật biển và gây tranh cãi bởi hình dáng của nó. Vào thời điểm đó, Kayne đã tiết lộ kế hoạch về việc chế tạo bền vững Foam Runner từ tảo thu hoạch, sau đó pha trộn với vật liệu EVA. 

Thật ra, việc ứng dụng tảo biển vào thời trang đã được khám phá trước đây bởi phòng thí nghiệm Post Carbon – trụ sở ở London, họ đã thắng giải thưởng Kering về thời trang bền vững. Họ đã nghiên cứu rất kỹ lưỡng và mang tinh thần giúp cho thời trang không chỉ trung tính mà thậm chí là âm tính với Carbon. Nhờ vào bản chất sinh tồn của tảo biển, quần áo làm từ nó có khả năng hô hấp thông qua quang hợp – có nghĩa là vào một ngày không xa trong tương lai, quần áo bạn mặc có thể biến CO2 thành O2. Các nhãn hàng tiên phong trong lĩnh vực này cho biết một chiếc áo thun size L có thể tạo ra O2 bằng với một cây sồi sáu tuổi.

Nhiều NTK sử dụng vải dệt sinh học được cải tiến, trong đó có thể kể đến NTK Scarlett Yang, người đã chế tạo ra một chiếc áo choàng mỏng manh và tinh xảo làm từ tảo và silk protein. Bộ đồ độc đáo này có thể thay đổi hình dáng và thích nghi trong các điều kiện độ ẩm và nhiệt độ, hay bằng việc xếp gấp trong các môi trường khác nhau. Laday Gaga nhận xét đây là một tác phẩm nghệ thuật nhất mà có thể mặc được, nhưng cũng khá rắc rối nếu dính mưa vì nó có thể bị phân huỷ trong vòng 24 giờ khi gặp nước. 

Ở đầu kia của thang đo thực tế hơn, áo mưa nhựa sinh học xuyên thấu của NTK New York Rachel McCurdy và áo thun tảo của hãng quần áo thử nghiệm Vollebak sẽ không bị phân huỷ nếu dính một ít mưa. Vào chu kỳ cuối của sản phẩm, nó sẽ được ủ trong thùng hoặc chôn xuống đất để phân huỷ và làm thức ăn cho giun trong vòng 12 tuần.

CÔNG NGHỆ SINH HỌC “TƠ NHỆN”

adidas, Stella McCartney và Bolt Threads đã trở lại một lần nữa với loại chất liệu công nghệ sinh học mới: một loại tơ nhện tiên phong được trồng trong phòng thí nghiệm. Là một trong những loại sợi bền nhất hành tinh, các nhà khoa học từ lâu đã tìm cách tái tạo các sợi mà loài nhện sử dụng để tạo ra mạng nhện của chúng, đã tạo nên bước tiến đáng kể trong những năm gần đây. Vào năm 2019, McCartney đã cộng tác cùng adidas để ra mắt một chiếc váy tennis nhẹ và có thể phân hủy hoàn toàn, được làm thủ công từ sợi nhện sinh học của Bolt Threads. Vậy cách thức hoạt động của nó như thế nào?

Thật may khi các nhà đổi mới sáng tạo đã từ bỏ ý định ban đầu khi muốn xây dựng những trang trại khổng lồ để nuôi nhện, vì chúng có xu hướng ăn thịt đồng loại của mình. Để tạo ra sợi chỉ độc đáo này, nhóm các nhà khoa học đã tìm kiếm một con nhện ong được gọi là argiope bruennichi. Họ nghiên cứu cách sinh vật tám chân này xoay mạng, sau đó họ đưa vào phòng thí nghiệm để điều chế phiên bản protein riêng mà loài nhện này đã tạo ra, cấy vào nấm men và khiến nó lên men và phát triển. 

Từ đó, loại tơ nhện này được tách ra thành khối và kéo thành sợi, trước khi được dệt thành vải có thể dùng để sản xuất quần áo. Nghe thì có thể dễ làm nhưng trong một cuộc phỏng vấn năm 2017 với tờ The New Yorker, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Bolt Threads, Dan Widmaier, tiết lộ rằng phòng thí nghiệm đã nghiên cứu và thử nghiệm 4000 công thức để có thể công bố công thức chuẩn xác như hiện tại.

The North Face cũng sử dụng loại tơ này để hợp tác với công ty Nhật Bản Spiber và cho ra mắt sản phẩm ‘Moon Parka’, một sản phẩm thúc đẩy lối sống sạch, hòa hợp hơn với thiên nhiên.

TỪ CƠ THỂ NGƯỜI

Nguyên liệu sinh học bao gồm: tinh bột khoai tây, vỏ cà phê, côn trùng, thực vật hoặc bất cứ thứ gì từ tự nhiên có thể làm ra đồ vật hay quần áo. Một nhóm nhỏ các nhà thiết kế tuy trẻ nhưng cực kì tài năng, đã khám phá được sự tương tác giữa nguyên liệu sinh học và cơ thể con người để tạo ra các thiết kế thời trang thực sự độc đáo, mang đậm phong cách Living Garment (Trang phục sống)

Nhắc đến phong cách này có thể kể đến Alice Potts, đã tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Hoàng gia, người đã hoàn thành một bộ sưu tập phụ kiện được làm từ mồ hôi của con người. Cô được truyền cảm hứng để khám phá khái niệm này vào lần đầu tiên Potts phát hiện những tinh thể trắng xuất hiện trên bộ đồ tập của mình sau khi chạy bộ. Từ đó, cô bắt đầu thu thập mồ hôi bằng cách vắt từ các chiếc tất, chiếc áo vest ướt sũng trước khi đem áp lên những trang phục còn ẩm. Sử dụng trang phục còn ẩm sẽ tạo điều kiện cho những giọt mồ hôi phát triển thành những tinh thể pha lê. Kết quả là bộ sưu tập tốt nghiệp của Potts đã nhận được sự chú ý rộng rãi của giới truyền thông và những lời khen ngợi từ những người trong ngành, bao gồm cả đại sứ của Hội đồng Thời trang Anh. 

Mặt khác, một hãng thời trang cao cấp kỹ thuật số mới thành lập, tên Auroboros, cũng đang khám phá các phép đo sinh học. Auroboros đã tạo ra những thiết kế quần áo một mảnh, phát triển ngay trên cơ thể thông qua quá trình kết tinh mồ hôi. Ngoài ra, họ cũng đưa các thiết kế này vào không gian kỹ thuật số thông qua quét 3D, được sử dụng phổ biến trong các thể loại trò chơi hay các không gian mở.

Chuyển ngữ và chú thích: Hồng Nhung.

Nguồn: DAZED/ Tác giả: Emma Elizabeth Davidson