THỜI TRANG THUẦN CHAY & THỜI TRANG BỀN VỮNG: NHỮNG ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT

Có rất nhiều sự nhầm lẫn về các phong trào thời trang chồng chéo như bền vững, thuần chay, đạo đức hiện đang diễn ra trong ngành công nghiệp này. Nhiều người tin rằng những thuật ngữ thời trang phổ biến này có thể thay thế cho nhau, tức là thứ gì bền vững thì luôn có đạo đức – hay nói đúng hơn – thứ gì đó có đạo đức thì luôn là thuần chay.

Để trở thành người tiêu dùng có lương tâm, điều quan trọng là chúng ta phải nỗ lực mua sắm theo đúng giá trị của mình. Đây thực chất là “bỏ phiếu bằng đồng đô la của bạn” và đã thực sự hoạt động. Nhờ những nỗ lực chung tay của chúng tôi trong việc từ chối các thương hiệu tham gia vào hoạt động khai thác động vật, lông thú đã bị cấm ở 13 quốc gia và 3 tuần lễ thời trang quốc tế. 

Ngành công nghiệp chỉ có thể thay đổi theo hướng tốt hơn nếu chúng ta tiếp tục thúc đẩy nó đi đúng hướng. Vì vậy, để hiểu rõ hơn về những gì chúng ta đang mua, hãy phân tích các thuật ngữ thời trang sau đây.

Thời trang thuần chay

Thời trang thuần chay là quần áo 100% “không có sự độc ác”, nói cách khác là không có lông thú, da, lông vũ, len hoặc bất kỳ loại sợi nào khác từ động vật. Thời trang thuần chay ngày càng trở nên quan trọng khi xem xét không chỉ phúc lợi động vật mà còn những tác động tiêu cực đến môi trường và nông nghiệp chăn nuôi khi buôn bán lông thú.

Cho dù bạn sử dụng thời trang thuần chay vì tình yêu của tất cả chúng sinh hay để giảm tác động đến môi trường, đó là một lối sống, một triết lý xuyên suốt vào mọi khía cạnh của cuộc sống: Thời trang chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn bao gồm vẻ đẹp không động vật, thực phẩm và bất kỳ lựa chọn mua sắm nào khác. Nhiều người quyết định hướng tới một lối sống thân thiện với động vật như một cách phản ứng trực tiếp với những đau khổ và tàn phá không cần thiết do chăn nuôi động vật gây ra.

Nông nghiệp chăn nuôi là nguyên nhân hàng đầu của sự nóng lên toàn cầu và là nguyên nhân hàng đầu gây ra nạn phá rừng trên toàn thế giới. Tình hình đã trở nên không ổn định đến nỗi chỉ riêng ngành công nghiệp thịt bò (và da) được dự đoán sẽ sụp đổ hoàn toàn vào năm 2030.

Mặc dù hầu hết các thương hiệu thuần chay đều bền vững trong quy trình sản xuất tổng thể của họ, thời trang bền vững nói chung phải được định nghĩa riêng biệt.

Thời trang bền vững

Thời trang bền vững chủ yếu tập trung vào việc giảm tác động môi trường của riêng quần áo, tìm nguồn cung ứng sợi sẽ phân hủy sinh học hoặc đã được tái chế và tạo ra lượng khí thải carbon nhỏ nhất có thể. Hầu hết các thương hiệu bền vững vẫn có khả năng sử dụng len, len cashmere, lụa và da trong các sản phẩm của họ, đó là lý do tại sao không thể được phân loại là thời trang thuần chay.

Sự sụp đổ lớn nhất của thời trang bền vững chính là ở định nghĩa thời trang. Bạn có thể mua một chiếc áo được làm từ 100% bông hữu cơ, sau đó về nhà và ăn một chiếc big-mac. Mặc dù bạn đã lựa chọn có ý thức nhằm giảm tác động môi trường bằng cách mua sản phẩm bền vững, lượng khí thải carbon thải ra trong quá trình tạo ra chiếc bánh hamburger của bạn về cơ bản sẽ khiến lựa chọn đó trở nên vô nghĩa.

Chính vì thế, thời trang bền vững cần phải làm nhiều hơn nữa để khuyến khích rộng rãi người tiêu dùng thực hành tính bền vững trong và ngoài phòng thay đồ.

Nguy hiểm từ sợi động vật

Các thương hiệu bền vững thường lấy len từ các nguồn “được chứng nhận phúc lợi”. Điều này thường bị nhầm lẫn là “có đạo đức” hoặc “không thử nghiệm trên động vật” nhưng đáng buồn thay là không phải vậy. Hầu hết mọi người đều tưởng tượng len được lấy từ những chú cừu vui vẻ gặm cỏ rải rác xung quanh một cánh đồng xanh tươi, bên dưới bóng của những ngọn núi đẹp như tranh vẽ. Trên thực tế, hầu hết những con cừu được nuôi để lấy lông đều phải chịu những đối xử tàn nhẫn đến không ngờ, tương tự như việc nuôi chồn và cáo trong các trang trại lông thú.

Chúng ta đã từng hoạt động theo quan niệm sai lầm rằng cắt lông giống như cắt tóc, nhưng các cuộc điều tra bí mật đã cho thấy đó là một sự tàn ác có hệ thống. Những người cắt lông được trả theo khối lượng – không phải theo giờ – vì vậy họ thường gấp rút quá trình xén lông, cạo và cắt da cừu. Nếu con cừu vật lộn – và tất nhiên là chúng sẽ làm vậy – những người chăn cừu sẽ đánh đập, đôi khi thậm chí làm gãy cổ chúng. Những con cừu thường bị xén lông vào các tháng lạnh hơn, và nếu không có lông cừu, hàng triệu con chết hàng năm do phơi nhiễm. Chuỗi cung ứng phức tạp có thể dễ dàng che giấu sự thật này khỏi các thương hiệu bền vững, những người tin rằng họ đang tìm nguồn cung ứng từ các chủ trang trại thân thiện với động vật tại các trang trại được biết đến là “bền vững”.

Hãy nói về da, có một sự khác biệt rất lớn trong ngành thời trang giữa tính bền vững và “da có nguồn gốc đạo đức” hoặc “da sinh thái”. Da động vật được sử dụng trong các bộ sưu tập “bền vững” đều là loại đạo đức giả, tệ nhất là thông tin sai lệch một cách nguy hiểm. Các thương hiệu dán nhãn da là “sinh thái” khi nó có nguồn gốc là sản phẩm phụ của ngành công nghiệp thịt hoặc sử dụng quy trình thuộc da “thực vật”. Sự thật là, bất kỳ trang trại nào nuôi da đều chứa đựng vô số vấn đề về môi trường. Tác động của carbon không chỉ là sản phẩm cuối cùng mà chúng ta phải tính đến nguồn nước được sử dụng để nuôi bò và đất bị phá hủy để nuôi động vật.

Ngay cả khi da là một sản phẩm phụ, nó có thể có nguồn gốc từ một trang trại của nhà máy. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), các trang trại nhà máy chiếm 70% lượng nước ô nhiễm hiện nay ở Hoa Kỳ. Báo cáo gần đây của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) về vật liệu may mặc bền vững đã ghi nhận tác động toàn cầu hàng năm của riêng ngành công nghiệp da là xấp xỉ 130 tấn carbon dioxide (MT CO2e). Con số này có thể so sánh trực tiếp với lượng ô nhiễm thải ra từ 30 triệu phương tiện mỗi năm. 80% da được thuộc bằng cách sử dụng chrome, một hóa chất cực kỳ nguy hiểm và độc hại đối với những công nhân tham gia vào quá trình thuộc da đến mức các nghiên cứu bí mật được thực hiện ở Bangladesh cho thấy 90% công nhân làm da của nước này chết trước 50 tuổi.

Một số thương hiệu bền vững cố gắng bù đắp quá trình này bằng cách thuộc da thông qua các nguồn thực vật, nhưng nguồn gốc của da vẫn còn nhiều nghi vấn. Mối quan hệ giữa da và ngành công nghiệp thịt mang tính phụ thuộc lẫn nhau. Da sống được bán trên thị trường như một cách để giảm bớt chất thải nhưng trên thực tế, chúng chỉ đơn giản là một cách để tăng lợi nhuận của lò mổ. Da chiếm khoảng 10% tổng giá trị của động vật, khiến nó trở thành bộ phận có giá trị nhất, tính theo pound.

“Lụa sinh thái” cũng đã được lưu hành thông qua các hãng thời trang bền vững. Thông thường, trong quá trình tạo tơ, 2500-3000 con tằm được luộc sống để tạo ra một cân. Vải thu được sau đó được nhuộm bằng các hóa chất bao gồm formaldehyde, một chất gây ung thư. “Tơ sinh thái” trao đổi các hóa chất này để tạo ra một loạt thuốc nhuộm có tác động thấp hoặc làm cho vải không bị phai màu với nhau. Điều này cuối cùng vẫn không bù đắp được những tác động tiêu cực của ngành công nghiệp tơ tằm và vẫn để lại hàng nghìn con tằm luộc chín.

Tơ không phải là tài nguyên địa phương, phần lớn trong số đó đến từ Ấn Độ và Trung Quốc, nơi quá trình chế biến và vận chuyển dẫn đến phát thải carbon đáng kể. Các mối quan tâm lớn về môi trường trong sản xuất lụa là thuốc trừ sâu hóa học được sử dụng để trồng cây dâu tằm và ô nhiễm do nước thải thải ra trong quá trình khử khí.

Thành thật mà nói, “len sinh thái”, “da sinh thái” và “lụa sinh thái” là một huyền thoại. Cách tốt nhất để trở thành “sinh thái” là loại bỏ tổng thể tất cả các sợi động vật.

Động thái của các thương hiệu

Các thương hiệu thời trang cao cấp đã được biết đến là sử dụng lụa thuần chay trong các bộ sưu tập của họ. Phổ biến nhất là Lotus Silk không cần chất độc hoặc hóa chất để sản xuất.

Các thương hiệu thuần chay cũng đã đầu tư vào các loại len làm từ thực vật mới nhằm bù đắp thương vong của ngành. Các sinh viên từ Đại học Columbia gần đây đã phát minh ra “len” được làm hoàn toàn từ sợi dừa, sợi gai dầu và các enzym nấm. Sau đó, họ đã dành hai tuần với nhà thiết kế Stella McCartney để hợp tác về phương pháp sản xuất hàng loạt cho chất liệu giống như len. Các lựa chọn thay thế thân thiện với môi trường khác cho len có nguồn gốc động vật bao gồm Tencel, bông hữu cơ, tre, sợi gai dầu, đậu nành, vải lanh và sợi tái chế. Những vật liệu hữu cơ này có thể dễ dàng thao tác để tạo ra một bàn tay tương tự như len cũng như mang lại khả năng thở tốt hơn.

Nhiều thương hiệu cố gắng chống lại nạn phá rừng và phát thải khí nhà kính đi kèm với chăn nuôi gia súc bằng cách sử dụng da Polyurethane (PU), nhưng tùy chọn không có động vật này được làm từ nhựa và có thể mất tới 500 năm để phân hủy. Thế nhưng vẫn có hy vọng trong thời trang thuần chay. Các nhà thiết kế dệt may đã đạt được những bước tiến lớn trong việc nghiên cứu các vật liệu có nguồn gốc thực vật mang lại vẻ ngoài như da thú hoặc da nhưng 100% không có chất độc và phân hủy sinh học. Stella McCartney cũng đã đi tiên phong trong lĩnh vực Eco Faux Leather ™ của riêng mình. Loại da làm từ thực vật này sử dụng dầu thực vật thay vì dầu mỏ. Những tấm da thuần chay được làm thủ công từ các nguồn thực vật hữu cơ như nấm, dứa, xương rồng, hạt cà phê, nút chai và cỏ cũng đang trở nên phổ biến.

Thịnh hành thời trang thuần chay bền vững vì tương lai

Khi tìm nguồn cung ứng các vật liệu có nguồn gốc từ động vật, không có cách nào thực sự để biết 

bạn đang đặt gì vào sản phẩm của mình và đây là một điều bất lợi cho phong trào thời trang có đạo đức. Để tuyên bố thương hiệu của bạn thực sự bền vững, bạn phải loại bỏ tất cả các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật.

Các thương hiệu thời trang ăn liền không thể thực hành phong trào bền vững hoặc thuần chay, do đó đang có xu hướng suy thoái vì những kỳ vọng của người tiêu dùng đã và sẽ tiếp tục định hình thế giới thời trang tốt đẹp hơn. Trong tất cả sự hỗn loạn của một ngành công nghiệp đang thay đổi, điều quan trọng là chúng ta phải biết vị trí của mình và càng có nhiều thông tin, chúng ta càng có nhiều khả năng sát cánh cùng nhau để giúp chấm dứt nạn bóc lột con người và phi con người trong khi bảo vệ hành tinh của chúng ta.

Xu hướng này tốt hơn cho chúng ta vì thể hiện lòng trắc ẩn tiềm tàng của nhân loại, tốt hơn cho các loài động vật khi không còn phải đau khổ vì bị giết chóc, và tốt hơn cho thế giới khi chúng ta nỗ lực bảo vệ môi trường quý giá của mình.

Chuyển ngữ: Long Nguyễn
Theo vegan-fashion-week.com